Bloom Taksonomisi ile Öğrenme

Bloom Taksonomisi, eğitim bilimlerinde kullanılan bir sınıflandırma sistemidir ve öğrenme hedeflerini belirlemeye, planlamaya ve değerlendirmeye yardımcı olur. 1956'da eğitim psikoloğu Benjamin Bloom ve arkadaşları tarafından geliştirilen bu taksonomi, öğrenme sürecinin farklı seviyelerini tanımlar ve bu seviyeleri hiyerarşik bir yapıda organize eder. Bloom Taksonomisi, üç ana öğrenme alanını kapsar: bilişsel (cognitive), duyuşsal (affective) ve psikomotor (psychomotor). Ancak, en yaygın olarak kullanılan ve bilinen kısmı bilişsel alandır.

Bilişsel Alan

Bloom Taksonomisi'nin bilişsel alanı, altı basamakta organize edilir ve her basamak, öğrencinin öğrenme sürecinde daha karmaşık düşünme becerilerini geliştirmesini gerektirir. İşte bu basamaklar:

1. Bilgi (Knowledge): Temel bilgi ve gerçeklerin hatırlanması. Örneğin, tarihsel bir olayı veya bir formülü hatırlamak.

2. Kavrama (Comprehension): Bilginin anlaşılması ve açıklanması. Örneğin, bir teoriyi kendi kelimelerinizle açıklamak.

3. Uygulama (Application): Öğrenilen bilginin yeni durumlara uygulanması. Örneğin, matematikte bir problemi çözmek için formülleri kullanmak.

4. Analiz (Analysis): Bilginin parçalara ayrılarak incelenmesi ve ilişkilerin anlaşılması. Örneğin, bir hikayenin ana temasını ve karakterlerin motivasyonlarını analiz etmek.

5. Sentez (Synthesis): Parçaların bir araya getirilerek yeni bir bütün oluşturulması. Örneğin, bir araştırma makalesi yazmak veya yeni bir ürün tasarlamak.

6. Değerlendirme (Evaluation): Bilginin değerinin ve öneminin belirlenmesi, eleştirel düşünme. Örneğin, bir argümanın güçlü ve zayıf yönlerini değerlendirmek.

Duyuşsal Alan

Duyuşsal alan, duygular, tutumlar ve değerlerle ilgilidir ve beş seviyede sınıflandırılır:

1. Alma (Receiving): Duyusal olarak farkında olma ve dikkate alma.

2. Tepki Verme (Responding): Etkileşimde bulunma ve tepki gösterme.

3. Değer Verme (Valuing): Bir değeri veya inancı benimseme.

4. Örgütleme (Organizing): Değerleri ve inançları organize etme ve onlara göre davranma.

5. Karakterizasyon (Characterization): Değerlerin ve inançların bir kişinin yaşam tarzını belirlemesi.

Psikomotor Alan

Psikomotor alan, fiziksel becerilerin geliştirilmesi ile ilgilidir. Bu alanın basamakları, eğitimciler tarafından farklı şekillerde sınıflandırılmıştır, ancak genel olarak şu becerileri içerir:

1. Algılama (Perception): Fiziksel hareketleri algılamak ve yorumlamak.

2. Kılavuzlu Tepki (Set): Bir görevi yerine getirmek için hazır olmak.

3. Mekanik Tepki (Guided Response): Bir görevi gerçekleştirmek için fiziksel yetenekleri kullanmak.

4. Hâkimiyet (Mechanism): Beceriyi yeterlilikle gerçekleştirmek.

5. Uyum (Complex Overt Response): Bir görevi verimli ve uyum içinde gerçekleştirmek.

6. Yaratma (Origination): Yeni hareket kalıpları oluşturmak ve yaratmak.

İlginç Gerçekler

• Bloom Taksonomisi, zaman içinde güncellenmiş ve gözden geçirilmiştir. 2001 yılında Lorin Anderson ve David Krathwohl, Bloom'un orijinal taksonomisini revize ederek bazı terimleri ve yapılarını değiştirmiştir.

• Bloom Taksonomisi, sadece eğitimde değil, iş dünyasında ve kişisel gelişimde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Örneğin, etkili hedef belirleme ve problem çözme stratejilerinin geliştirilmesinde önemli bir araçtır.

• Taksonominin farklı alanları, öğrenme ve öğretme süreçlerinde daha kapsamlı ve bütüncül bir yaklaşım sağlar, böylece öğrencilere farklı beceriler kazandırmak için çeşitli yöntemler kullanılabilir.

Bloom Taksonomisi, eğitimde devrim yaratmış ve öğrenmenin nasıl yapılandırılacağına dair önemli bir rehber olmuştur. Öğretmenler ve eğitimciler için vazgeçilmez bir araç olan bu sistem, öğrencilerin bilgiye dayalı, analitik ve yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur.